Xu hướng sử dụng vách ngăn nghệ thuật tạo không gian mở

Triết lý cơ bản của kiến trúc hiện đại là hướng đến sự đơn giản. Chính vì vậy, hầu hết các thiết kế của kiến trúc hiện đại đều nhấn đến việc loại bỏ hầu hết những chi tiết rườm rà, tạo ra các không gian mở liên hoàn. Tính động trong thiết kế được coi trọng và sử dụng triệt để.

Không gian mở trong nhà ở hiện đại có cơ hội phát triển và ngày càng phổ biến. Điều này được lý giải bởi diện tích nhà ở không phát triển kịp so với sự gia tăng dân số, cộng với sự nhộn nhịp của cuộc sống ngày càng đô thị hóa dẫn đến nhu cầu sử dụng không nhà ở tự do phóng khoáng và mang tính thư giãn hơn. Những không gian “bí bách” với tường ngăn, sử dụng nhiều ánh sáng nhân tạo đã không còn là phổ biến. Bên cạnh đó, lối sống, phong tục sinh hoạt gia đình người Việt chú trọng lễ nghĩa, các thành viên trong gia đình sống quây quần, quan hệ họ hàng và láng giềng thân thiết khiến cho mọi gia đình đều cần một không gian sinh hoạt chung rộng rãi.
Khí hậu nhiệt đới cũng là nguyên nhân con người muốn có không gian thoáng đãng, gần gũi với thiên nhiên. Điều chúng ta muốn, đó là một môi trường sống mở, không chỉ là phòng ngủ, phòng khách mà cả không gian phụ cũng cần được lấy sáng tự nhiên. Những vách ngăn dạng ước lệ và vách ngăn nhẹ đang là sự lựa chọn tốt nhất đối với KTS khi muốn tạo dựng một không gian mở.

Không gian mở trong nhà ở thường là không gian kết hợp nhiều mục đích sử dụng với nhau, hoặc nhiều không gian sử dụng được ngăn cách thoáng, ngăn cách không cố định hoặc chỉ ngăn cách mang tính ước lệ bằng các thủ pháp kiến trúc và nội thất. Trong đó, một số dạng vách ngăn không gian thông dụng như: Phòng khách liên thông với sân vườn, hoặc phòng ăn, hoặc tiền phòng; Phòng ăn kết hợp phòng bếp; Phòng làm việc liên thông với phòng ngủ; Phòng tắm ngăn cách mở với phòng ngủ; Phòng làm việc mở ra sân thượng. Đây chính là tiền đề để việc ứng dụng các giải pháp sử dụng vật liệu nhẹ, thay cho các giải pháp ngăn chia bằng các loại vật liệu thông thường và tạo dựng không gian mở trong nhà ở đang là sự lựa chọn ưu việt. Nó giúp tiết kiệm diện tích xây dựng do kết hợp nhiều chức năng sử dụng hoặc do tạo được không gian rộng nhờ việc ghép các không gian kín và nhỏ lại với nhau; Tạo cảm giác rộng rãi cho người sử dụng. Đồng thời, nhiều dạng vách ngăn còn mang lại sự hoàn thiện nội thất không gian mở dễ dàng, đa dạng hơn trang trí nhiều không gian kín và nhỏ.

Giải pháp ngăn chia nhẹ cho không gian mở
Để ngăn chia các không gian hoặc các phòng trong nhà, ngoài những bức tường xây, việc sử dụng những

vách ngăn nhẹ là một giải pháp đang rất phổ biến trong phong cách thiết kế nội thất hiện đại. Những vách ngăn này thường được bố trí ở các khu vực như giữa phòng khách và phòng ăn; không gian tiếp khách và ô cầu thang; các không gian ở khu chung cư hay những vách ngăn ước lệ khác để trang trí...

Mô hình nhà ở đặc biệt tại các đô thị lớn của nước ta hiện nay có thể hướng đến sử dụng mô hình linh hoạt và vách ngăn bằng các loại vật liệu mới như gỗ, kính, thạch cao, thay cho các loại vật liệu gạch nung truyền thống. Đây là mô hình mang lại nhiều lợi ích cho toàn bộ chủ thể tham gia giai đoạn thiết kế, thi công và sử dụng. Đặc biệt là với các mô hình nhà ở xây thô và chung cư cao tầng. Đây là cách thiết kế, bố trí quy hoạch các không gian sống tương đối liên hoàn với nhau. Sử dụng biện pháp ngăn chia cơ động, xóa bỏ sự giới hạn về tầm mắt, tạo ra tính động trong tổ chức không gian. Tùy theo nhu cầu sử dụng với các phương án vách ngăn khác nhau có thể biến đổi một hay nhiều phòng thành một không gian lớn, cho một số đông người sử dụng.

Các không gian mở tuy sử dụng chung cho nhiều mục đích khác nhau, nhưng nếu không có sự bày biện, ngăn chia công năng thì rất dễ tạo sự bừa bộn, chồng chéo mục đính sử dụng và khó tạo chủ để trang trí nội thất. Do đó, ngăn chia nhẹ cho không gian mở là giải pháp tối ưu hiện nay. Ngăn chia nhẹ là thủ pháp tạo sự phân chia công năng cho các khu vực sử dụng khác nhau trong một không gian chung mà không làm mất đi tính sử dụng chung của không gian đó.
Ngăn chia trực tiếp: Chúng ta có thể ngăn bằng vách ngăn cố định như: tường lửng, cửa kính đóng mở linh hoạt, vách ngăn bằng vật liệu nhẹ. Bên cạnh đó, có thể ngăn bằng vách di động, ngăn không gian bằng chính đồ nội thất như tủ trưng bày,vách ngăn thoáng trang trí.

Ngăn chia gián tiếp: Phân định các khu vực sử dụng riêng bằng cao độ nền, cao độ trần; Dùng vật liệu hoàn thiện hoặc màu sắc khác nhau cho các khu vực sử dụng riêng.
Định hướng cho vách ngăn

Khi xây dựng một căn nhà, cho dù là nhà lô hay chung cư, việc xác định ngay từ đầu đâu là nơi cần vách cố định, kiên cố và đâu là nơi cần để mở hoặc làm vách nhẹ là điều vô cùng quan trọng. Thế nhưng, hầu hết chúng ta chưa làm được điều này, nhất là trong các khu chung cư. Gia chủ sau khi nhận nhà thường phải thuê KTS thiết kế và làm lại cho phù hợp với nhu cầu cũng như sở thích của riêng mình. Điều này gây ra rất nhiều hạn chế.
Với một căn nhà, vách cố định là vách luôn tồn tại trong nhà trong mọi thời điểm, thường được dùng để ngăn các khu vực có chức năng sử dụng rõ ràng và cố định trong nhà như ngăn khu bếp với phòng ăn, ngăn khu làm việc với phòng ngủ...vách ngăn di động là vách có thể di dời để khu vực này có thể sử dụng thêm diện tích của khu vực kế cận khi cần thiết, hoặc để thay đổi mục đích sử dụng tạm thời cho toàn bộ không gian mở vào những thời điểm khác nhau như ngăn phòng khách với phòng ăn, ngăn phòng ăn hoặc phòng khách với sân vườn...

Hiện tại, có rất nhiều những vật liệu được sử dụng làm vách ngăn như thạch cao, gỗ, nỉ, kính hay các vật dụng khác mang tính ước lệ. Lam - Vách trong trang trí nội thất cũng là một giải pháp tạo dựng nên sự ngăn cách cần thiết nhưng những lam chắn này sẽ không tạo nên cảm giác tù túng ngột ngạt cho các căn phòng.

Nếu bạn không có điều kiện để sở hữu một diện tích nhà rộng rãi, những lam vách ngăn hờ sẽ là một giải pháp thân thiện nhằm hòa nhập giữa các không gian trong nhà. Những bức vách ngăn hờ khu vực phòng khách và khu đệm với bếp cũng được xem là một điểm nhấn trang trí khá thú vị cho căn hộ. Vay mượn không gian để làm rộng thêm các khu vực chức năng, những vách ngăn này vừa đủ tạo sự ngăn cách nhưng vẫn mang lại cảm giác gần gũi, thân thiện. Thay vì là một bức tường bít bùng, bạn có thể thay vào đấy những lam chắn nhẹ nhàng và thanh thoát bằng nhiều chất liệu khác nhau. Ưu điểm của những bức vách này là chúng sẽ tạo nên sự thông thoáng cần thiết cho các khu vực chức năng trong nhà bằng những ngăn cách ước lệ.

Ngăn mà không cách, những bức vách này dù giữ đúng chức năng của mình nhưng vẫn tạo nên sự kết nối liên thông nhau giữa các không gian. Ngoài việc tạo ngăn cách, với một chút sáng tạo, từ những lam vách này bạn cũng có thể tạo nên những góc nhìn đẹp và sử dụng chúng như một thứ trang trí đắc dụng cho căn nhà vách ngăn bằng vật liệu nhẹ nếu sử dụng đúng cách sẽ tạo nên cá tính và phong cách riêng cho căn phòng. Việc đưa vào lắp đặt trong không gian sống không khó, nhưng cao hơn, cần có những ý tưởng thiết kế hợp lý dựa trên cơ sở hài hòa được tất cả các nhu cầu thực tiễn của cuộc sống, tránh vì "một điều" đánh đổi cho "nhiều điều".